Geheugen hersteld bij muizen met beginnende Alzheimer

Amerikaanse wetenschappers zijn erin geslaagd verloren gegane herinneringen bij muizen met beginnende Alzheimer weer tot leven te wekken. Door een bepaalde groep geheugencellen te versterken en te activeren met elektriciteit, werd het geheugen van de zieke muizen weer net zo goed als dat van gezonde muizen. De studie van het Massachusetts Institute of Technologie (MIT) is gepubliceerd door het vakblad Nature.

Door: Margreet Vermeulen 16 maart 2016, 19:00

Tot nu toe werd gedacht dat mensen met Alzheimer geheugenproblemen krijgen omdat ze geen nieuwe informatie kunnen opslaan. Deze studie laat zien dat muizen met (kunstmatige) Alzheimer wel degelijk nieuwe herinneringen kunnen aanmaken, maar dat ze er niet meer bij kunnen. Hun geheugencellen aan de onderkant van de hippocampus, die verantwoordelijk zijn voor het ophalen van informatie, bleken verzwakt. Waarschijnlijk als gevolg van de Alzheimer.

Door het versterken en activeren van die groep geheugencellen kwam de memorie terug. De memorie verdween weer zodra deze versterkte cellen operatief werden verwijderd.

‘Geen mensen’

Wie weet start er nu een succesvollere zoektocht naar manieren om verloren herinneringen op te halen

Bart Rutten, hoofd neurowetenschappen Universiteit van Maastricht

‘Muizen zijn geen mensen’, nuanceert Bart Rutten, hoofd van de divisie neurowetenschappen bij de Universiteit van Maastricht. ‘Maar dit is wel vernieuwend onderzoek omdat voor het eerst is aangetoond welke zenuwcellen in de hippocampus precies verantwoordelijk zijn voor problemen met het ophalen van herinneringen bij beginnende Alzheimer. Bovendien blijkt het geheugenverlies omkeerbaar te zijn, althans bij muizen die de ziekte kunstmatig hebben gekregen.’

De methode waarmee het geheugen van de muizen werd opgefrist, is niet toepasbaar bij mensen. Voor de studie werd het brein van de muizen genetisch zo gemanipuleerd dat hersencellen aan- en uitgezet kunnen worden met laserlicht. ‘Maar wie weet start er nu een succesvollere zoektocht naar manieren om verloren herinneringen op te halen. Bijvoorbeeld via het repareren of her-activeren van aangetaste geheugencellen bij mensen’, aldus Rutten. ‘In principe kan er nu gerichter gezocht worden omdat nu helder is welke zenuwcellen in de vroege fase van de ziekte tot problemen leiden.’

Geheugen testen

Om het geheugen van de muizen te testen, kregen ze negatieve prikkels zoals een akelig geurtje of vervelend lichtsignaal in een bepaalde ruimte. Een dag later werd (onder meer) het gedrag van de muizen geobserveerd nadat ze in dezelfde ruimte werden teruggeplaatst. Muizen met een goed geheugen verstijfden van angst omdat ze de ruimte herkenden. De zieke muizen herkenden de ruimte niet, maar die herinnering kwam terug wanneer onderzoekers hun hersenen prikkelden.

De karakteristieke eiwitophopingen in de hersenen bij mensen met gevorderde Alzheimer waren in het brein van de muizen met een vroege vorm van de ziekte nog niet zichtbaar. Waarschijnlijk maken die eiwitten nog vóór ze samenklonteren al zenuwcellen kapot.